Józef Hofmann (1876-1957). Wynalazca z duszą artysty

Uznawany za jednego z najwybitniejszych pianistów, jak również autor kilkudziesięciu wynalazków, bez których często nie wyobrażamy sobie życia.
Urodził się 20 stycznia 1986 w Krakowie, zmarł 16 lutego 1957 w Los Angeles mając 81 lat. Jego ojcem był Kazimierz Hofmann znany kompozytor, dyrygent i pianista a matką śpiewaczka Matylda Pindelska.

Józef Hofmann bardzo wcześnie rozpoczął naukę gry na fortepianie i już jako ośmiolatek dawał koncerty przed publicznością warszawską, jako dziesięciolatek publicznością wielu krajów europejskich, a rok później także amerykańską.

W 1894 roku w Hamburgu uzyskał I nagrodę na konkursie imienia Antona Rubinsteina (którego był uczniem). Sukces ten pozwolił mu na liczne występy, cieszące się wielkim powodzeniem, m.in w krajach skandynawskich, Anglii i Rosji. W październiku 1924 w nowo powstałym Curtis Institute of Music w Filadelfii, elitarnym konserwatorium dla utalentowanej młodzieży, objął stanowisko dyrektora wydziału pianistycznego, zaś w maju 1927 został dyrektorem szkoły. Prowadził też klasę fortepianu, pisał artykuły o grze fortepianowej, redagował comiesięczne lekcje fortepianu w magazynie „Ladies Home Jurnal”. Był także pierwszym profesjonalnym muzykiem, który dokonał nagrania na wałkach cylindrycznych, w czasie odwiedzin w laboratorium Edisona.

Muzyka nie była jednak jedyną pasją Hofmanna. Uwielbiał matematykę i technikę, więc w przerwach od grania wymyślał coraz to nowsze sprzęty. Niektóre z nich były związane z uprawianym zawodem. Przykładem może być podwyższany stołek do fortepianu czy urządzenia służące do pomiaru siły nacisku palców pianisty.

Większość z ponad stu opatentowanych wynalazków nie przydawała się jednak podczas koncertów. Hofmann był zapalonym samochodziarzem, mimo iż była to początkująca gałąź przemysłu. Hofmann, zirytowany faktem, że prowadzenie samochodu w deszczu czy śniegu zmienia się w wielki trud. Wtedy to zasugerował się miarowymi ruchami metronomu, które podsunęły wynalazcy pomysł na wycieraczkę samochodową. Po kilku miesiącach prób i błędów, przedstawił swój pomysł inżynierom Forda. Potem pomysł podchwycili wszyscy producenci samochodów.

To nie jedyne jego udogodnienie w tej dziedzinie, zawdzięczamy mu również pneumatyczne amortyzatory i zderzaki sprężynowe. Wynalazcy zawdzięczamy również motorówkę, pomysł na zegary elektroniczne, spinacz biurowy, resory samochodowe, spiralną grzałkę do gotowania,  W sumie Józef Hofman opatentował około 70 wynalazków.

W swoim podręczniku zawarł przestrogę dla kształcących się pianistów „ nie poddawajcie się pokusie zawodniczej wiary w to, że sukcesy zależą od losu” i radę „Pracujcie zawsze z uporem, starając się dać wszystko, co leży w waszych siłach”. Jego życie potwierdziło, iż jego słowa nie były puste – wychodził naprzeciw problemom, łączył wrażliwość artystyczną i wyobraźnię ze zamysłem praktyczno-technicznym.

Pod koniec życia Hofmana, po bolesnych przeżyciach osobistych podupadł na zdrowiu i wycofał się z życia publicznego. W 1948 roku przeszedł na emeryturę. Zmarł w 1957 roku w Los Angeles.

Opracowała Natalia Dyrcz

Źródła:

http://kwasnicki.prawo.uni.wroc.pl/pliki/Gniewek%20o%20Jozef%20Hofman.pdf
http://culture.pl/pl/tworca/jozef-hofmann
http://nowahistoria.interia.pl/ii-rzeczpospolita/news-jozef-hofmann-zapomniany-wynalazca-spinacza-i-wycieraczek-sa,nId,1572354
https://www.tygodnikpowszechny.pl/ulepszacz-27868
http://rebelya.pl/post/9040/jozef-hofmann-geniusz-z-krakowa

Przeczytaj:
Józef Hofman – wynalazca o duszy artysty, praca Marty Gniewek